Anayasa Mahkemesi’nin (AYM), siyaseti dizayn için aylardır ince bir planla harekete geçirildiği ortaya çıktı.

AYM Başkanı Haşim Kılıç’ın, anayasaya rağmen seçim barajı ile ilgili bireysel başvuruyu Yüksek Mahkeme’nin ‘Genel Kurul’ gündemine aldırmasının önceden planlandığı belirlendi.

Mahkeme’nin işleyişi ve görev dağılımını düzenleyen içtüzüğü geçtiğimiz mart ayında değiştirerek, Mahkeme Başkanı’na, ‘kanaat getirmesi’ durumunda bireysel başvuruları Genel Kurul gündemine getirme yetkisi verildi. 

Kanaati yeterli

AYM, içtüzüğünü 5 Mart 2014 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan ilamıyla değiştirdiğini duyurdu. Bu değişiklik önce çok dikkat çekmedi.

AYM Başkanı’nın görev ve yetkilerini düzenleyen 10. maddenin (ı) bendindeki değişikliğe göre, daha önce mahkeme dairelerinin sorumluluğunda olan ‘bireysel başvuruları karara bağlama yetkisi’, Mahkeme Başkanı kanalıyla Genel Kurul’a devredildi. Düzenlemeyle AYM Başkanı, içtihat birliği sağlanamayacağına kanaat getirdiği dosyaları Genel Kurul gündemine getirme olanağına kavuştu. 

3 adımda kaos

Meclis’i by-pass için başlatılan planın ilk aşaması ‘içtüzük değişikliği’ idi. İkinci aşama ise ‘bireysel başvuru’ oldu. Mart ayındaki değişiklikten sadece iki ay sonra AYM’ye ‘seçim barajı’ ile ilgili başvuru geldi.

Üçüncü adımda ise Başkan Haşim Kılıç devreye girdi. Kılıç, daha önce dairelerin bakması gereken dosyayı, tüzük değişikliği sayesinde doğrudan Genel Kurul gündemine aldı. Kamuoyu şimdi atılacak son adımın nasıl olacağını merak ediyor.  

Buna yetkisi yok 

Anayasa Mahkemesi Kuruluş Kanunu’nun 45. maddesinde açıkça, ‘kanunlar ve kanun hükmündeki kararnamelerle ile ilgili bireysel başvuru yapılamayacağı’ vurgulanıyor.

Söz konusu maddenin 3’üncü fıkrasında; “Yasama işlemleri ile düzenleyici idari işlemler aleyhine doğrudan bireysel başvuru yapılamayacağı gibi Anayasa Mahkemesi kararları ile anayasanın yargı denetimi dışında bıraktığı işlemler de bireysel başvurunun konusu olamaz” deniliyor. 

Mahkeme, kanunu ilga edemez

Seçim barajı 2839 Sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nun 33. maddesinde düzenleniyor. 1983 yılında hayata geçirilen ve 1987 yılında değişiklik yapılan kanunun ilgili fıkrasının üzerinden yaklaşık 30 yıl geçti. Bu kanuna ilişkin daha önce yapılan iptal başvurusunu ‘temsilde adaletin sağlandığı’ gerekçesiyle reddeden Yüksek Mahkeme’nin bu konuya tekrar dönmesi de ayrıca dikkat çekiyor. AYM’nin herhangi bir kanunu ilga yetkisi bulunmuyor. 

Sistemi kilitleyebilir

Yüksek Mahkeme’nin seçim barajı ile ilgili yasalara aykırı olarak verebileceği bir ‘iptal’ kararının, Türkiye’de sistemin temellerine büyük zarar vereceği belirtiliyor. Hukuk çevreleri özellikle Terörle Mücadele Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu ve diğer kanunlarla ilgili bireysel haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle yapılacak milyonlarca başvuru ile AYM’nin ve sistemin kilitlenebileceği uyarısında bulunuyor. 

YENİ ŞAFAK